پروژهای زیر بنایی، عمرانی، سازههای صنعتی و ساختمانی در تمام مراحل ساخت، از شروع پروژه و تمام مدت نصب تجهیزات و ماشین آلات و همچنین در دوره آزمایش و راه اندازی تا تحویل موقت، در معرض خطرات گوناگون و آسیبهای ناشی از وقوع حادثه و از بین رفتن سرمایه بوده و این احتمال نیز وجود دارد که پیمانکار و عوامل بیمهگذار در نتیجه سهل انگاری یا خطاهای انسانی باعث زیانهایی نیز به اشخاص ثالث گردند که قانوناً مسئول شناخته شوند. بیمههای مهندسی جزو بیمههای اموال بوده و همانطور که از نامش پیداست، برای تحت پوشش بیمه قرار دادن فعالیت مهندسین در رشتههای گوناگون میباشد.
در اواسط قرن نوزدهم میلادی و بعد از انقلاب صنعتی با افزایش استفاده از دیگهای بخار در بخش صنعت انگلستان و بروز انفجار دیگهای بخار و بروز صدمات و خسارات شدید جانی و مالی اشخاص، موجب شد استفاده کنندگان از این دستگاهها در سال 1854 میلادی در شهر منچستر انگلیس گرد هم آمده و ”سازمان استفاده کنندگان از دیگهای بخار“ را تأسیس کنند. این سازمان از طریق استفاده از کارشناسان متخصص به طور منظم از دیگهای بخار بازدید میکرد و نظرات مشورتی به استفاده کنندگان ارائه میداد.
در سال 1858 اعضاء اقدام به تأسیس ”شرکت بیمه دیگ بخار“ نمودند که نخستین شرکت بیمه در زمینه بیمههای مهندسی بود و پس از آن متعاقباً شرکتهای بیمه دیگری تأسیس گردید. در آلمان نیز در اوایل قرن 20 با صدور اولین بیمهنامه ماشین آلات پیمانکاران عملاً صدور بیمه مهندسی آغاز شد. در ایران از اوایل دهه 40 به کمک یکی از شرکتهای بیمه آلمانی بنام ”مونیخ ری“ بیمه مهندسی شروع به فعالیت کرد و در حال حاضر نیز بیمهنامههای ایران نسخه ترجمه شده بیمهنامه این شرکت میباشد.
یکی از جديدترين انواع بیمه مهندسی، بيمه تمام خطر نصب است و امروزه در دنيا كاربرد فراوانی دارد. اين نوع بيمه، معمولاً پوششهای لازم در زمان نصب كليه ماشين آلات صنعتی، كارخانهها و همچنين ساخت اسكلتهای فلزی ساختمانهای بلند، را ارائه میدهد. پروژههای احداثی تأسیساتی و کارخانجات که ارزش اقلام مورد نصب در آنها بیش از مصالح و کارهای ساختمانی باشد، تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب قرار میگیرند.
در گذشته برای پوشش دهی خطرات يک پروژه باید بيمه نامههای متعددی از شركتهای بيمه گر تهيه میشد تا بتوان خطرات گوناگونی چون آتشسوزی، مسئوليت مدنی، سرقت، دزدی با شكستن حرز، سيل، طوفان، زلزله و … را پوشش داد. اما بيمه نامه تمام خطر نصب، پوششی كلی ارائه میدهد و تمام این موارد را در بر میگيرد.
شرایط بیمهنامههای تمام خطر نصب و تمام خطر پیمانکاران تقریباً مشترک میباشد و تنها در برخی موارد اختلاف دارند.
بيمه تمام خطر نصب، پوشش گسترده ای برای هرگونه خسارت پيش بينی ناپذير ناگهانی در هنگام نصب ماشین آلات، دستگاهها و قطعات منفصله از قبیل توربینها، ژنراتورها، دیگهای بخار، کمپرسورهای درون سوز، موتورهای الکتریکی، ترانسفورماتورها، مبدلها، کلیدهای اتوماتیک، ماشینهای ابزار، پمپها، جرثقیلها، تسمهها و کابلهای نقاله، دستگاههای چاپ، نصب دستگاههای کارخانههای کاغذسازی و نساجی، خطوط هوایی انتقال نیرو، خطوط لوله، مخازن و پلهای فلزی نیروگاهها، کارخانجات فولادسازی و تهیه مواد شیمیایی و …می باشد.
لازم به توضیح است که در بسیاری از موارد اجرای پروژه نصب، نیاز به انجام برخی علمیات ساختمانی دارد، در این گونه موارد بخش ساختمان نیز تحت پوشش قرار میگیرد.
خسارتهای وارد به اموال بيمه گذار كه ناشی از دلایل زير باشد، در تعهد بيمه گر است:
خسارتهای ناشی از عوامل زير خارج از تعهد بيمه گر است:
مدت بيمه نامه تمام خطر نصب، از زمان تخليه ماشين آلات و اشياء مورد بيمه در محل نصب شروع میشود و تا پايان عمليات نصب و راه اندازی ادامه خواهد داشت. بنابراين در طول مدت بيمه، هرگونه كسری و خسارتهای وارد در مدت زمان انبارداری، نصب و آزمايش، بهره برداری يا آزمايش بار، تحت پوشش بيمه قرار دارد.
گسترش سريع تكنولوژی و توسعه ابزارهای ساخت و كاربرد مواد اوليه جديد در زمينه صنايع و مهندسی برای ساخت پروژههای ساختمانهای مسكونی، اداری، بيمارستانها، مدارس، تئاترها، كارخانهها، نيروگاهها، فرودگاهها، پلها، سدها، آب بندها، تونلها، سيستمهای آبرسانی و زه كشی، بندرگاهها و ايجاد كانالها باعث شده است كه از طرف پیمانكاران تقاضا نسبت به اين نوع پوشش بيمه ای ايجاد شود. اين نوع بيمه، رشته جديدی شمرده میشود و كاربرد آن در جبران خسارت كارهای مورد مقاطعه از قبيل خاكبرداری، انجام امور هموارسازی زمیها و غیره، اجرای موقت تأسيسات مورد نياز كارگاهی و پروژههای اصلی است.
حدود پوشش اين نوع بيمه نامه شامل تمام خطرات متداول در اين زمينه میباشد، مگر خطراتی كه صراحتاً در شرايط عمومی بيمه نامه درج شده باشد. به عبارت ديگر بيمه گر مسئول پرداخت هرگونه خسارت و ضرر و زيان مالی ناگهانی است كه در طول مدت بيمه به اموال بيمه شده و يا مراحل مختلف پروژه در محل مورد بيمه وارد شود.
این خسارتها شامل خسارتهای فیزیکی غیرقابل پیش بینی ناشی از حادثه که در حین اجرای عملیات نصب، مونتاژ یا دمونتاژ انواع ماشین آلات و تجهیزات و نیز نصب هرگونه سازه با اسکلت فلزی در کارگاههای کوچک و بزرگ صنعتی، کارخانجات، صنایع خودروسازی، شیمیایی، فولاد، غذایی، چوب و کاغذ، چرم، کاشی سازی، صنایع وابسته به کشاورزی همچنین سیستمهای مخابراتی، ابزارهای دقیق آزمایشگاهی، نیروگاهها، پتروشیمی، پالایشگاهها، پروژههای انتقال گاز یا نفت و نیز خطوط انتقال نیرو روی میدهد، میباشد. پوشش بیمه تمام خطر پیمانکاران از زمان شروع عملیات نصب آغاز شده و شامل دوره آزمایش و درصورت تمایل بیمهگذار دوره تحویل موقت (دوره نگهداری یا تضمین) نیز خواهد شد.
بيمه گر خسارتهای ناشی از عوامل زير را جبران نخواهد كرد:
این بيمه نامه با شروع فعاليت و تخليه كالای مورد بيمه در محل اجرای پروژه شروع و پس از تكميل ساختمان، در زمان تحويل و يا بهره برداری خاتمه میيابد. بیمهگذار میتواند دوره آزمایش (راه اندازی) و دوره نگهداری (تحویل موقت) را نیز تحت پوشش قرار دهد.
این نوع بیمه نامه، متعهد به جبران خسارتهای وارد به تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران در طول مدت به کارگیری آنها در اجرای پروژههای عمرانی و صنعتی میباشد.
اين بيمه تمامی خسارتهای وارد به بدنه ماشين آلات و تجهيزات پيمانكاری از قبیل لودر، بولدوزر، بيل مكانیکی، گریدر، تاور كرين، جرثقيل، لیفتراک، غلتک، سايدبوم و مانند آنها كه پیمانکاران جهت اجرای کار پروژهها از آنها بهره میبرند را تحت پوشش قرار میدهد. محدوده پوشش اين ماشين آلات صرفاً در محل اجرای پروژهها يا سايت محل فعاليت آنها میباشد.
درج موارد مستثنی در بیمهنامه ماشین آلات پیمانکاران به این معنی است که کلیه خطراتی که استثناء نشده است تحت پوشش میباشد؛ با توجه به این امر خطرات تحت پوشش عبارتند از:
مدت این بیمه به طور معمول یک سال میباشد؛ مگر همراه با بیمهنامه پیمانکاری و نصب تحت پوشش قرار گرفته باشد که در این صورت مدت هر دو بیمهنامه یکسان خواهد بود.
در این بیمه نامه، تمام موضوعات بیمهای که در زمان احداث توسط بیمه تمام خطر پیمانكاران (CAR) قابل بیمه شدن هستند، در زمان بهره برداری میتوانند تحت پوشش بیمه خطرات سازههای تکمیل شده ساختمانی (CECR) قرار داده شوند. این بیمه نامه، خطرات طبیعی و خطرات معین و خسارتهای فیزیکی ناگهانی و غیر قابل پیش بینی که نیاز به تعمیر یا تعویض داشته را تحت پوشش قرار میدهد؛ و خسارتهای به وجود آمده در اثر عوامل و حوادثی که در بیمهنامه نامبرده شده را نیز پوشش میدهد.
سازههایی که میتوانند تحت پوشش بیمه سازههای تکمیل شده قرار گیرند عبارتند از: جادهها، باندهای فرودگاه، پلها، تونلها، سدها، کانالها، بندرگاهها، شبکههای آبیاری، مخازن ذخیره آب، شبکهها و سیستمهای فاضلاب. نکته قابل توجه اینکه با عنایت به نوع مورد بیمههای یاد شده، بیمه سازههای تکمیل شده نباید جانشین و یا رقیب بیمه آتشسوزی تلقی گردد.
این بیمهنامهها را میتوان به صورت سالانه صادر و آنها را تمدید کرد و یا از ابتدا به صورت چند ساله صادر کرد. حداکثر مدت پوشش این بیمهنامهها به عمر مفید سازهها بستگی دارد.
بيمه شکست ماشین آلات برای جبران خسارتهای مالی ناشی از وقوع حادثه ناگهانی و غير قابل پيش بینی میباشد. آنچه که در بیمه شکست ماشین آلات اهمیت دارد، مدیریت، تعمیرات و نگهداری و بازرسی توسط بهره بردار و سیستم ایمنی و آتش نشانی میباشد. در بیمه شکست ماشین آلات، هزینه جایگزینی ماشین آلات و یا تأسیسات تحت پوشش قرار میگیرد، بنابراین مواردی مانند هزینه حمل، حقوق و عوارض گمرکی، هزینه نصب و کارهای ساختمانی نیز قابل بیمه شدن میباشد. باید توجه داشت که این بیمهنامه هزینه تعمیر و نگهداری را جبران نمیکند بلکه یک بیمه حادثه ای بوده و کیفیت سیستم تعمیر و نگهداری در ارزیابی ریسک مؤثر میباشد. تمام موضوعات بیمهای که در زمان احداث میتوانند تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب قرار گیرند، در زمان بهره برداری میتوانند تحت پوشش بیمه شکست ماشین آلات قرار گیرند.
پوشش گسترده ای برای خسارتهای پيش بینی ناپذير ناگهانی در زمان بهره برداری که برای انواع دستگاهها و تجهیزات مکانیکی، ادوات و ماشین آلات مولد نیروی برق (بویلرها، توربینها و ژنراتورها)، تأسیسات شبکههای برق رسانی (ترانسفورماتورها، تجهیزات برق فشار قوی و ضعیف) ماشین آلات تولیدی و تجهیزات کمکی (ماشینهای ابزار و ماشینهای بافندگی، ماشین آلات کاغذسازی، پمپها، کمپرسورها، مخازن، لولهها، تیوبها و … ) و … رخ میدهد، میباشد.
مدت این بیمهنامه یکسال است، اما بنابه درخواست بیمهگذار امکان تمدید آن وجود دارد.
در واقع این بیمهنامه مکمل بیمه شکست ماشین آلات است و چنانچه در اثر وقوع حوادث ناگهانی و بروز خسارت به ماشین آلات، وقفه ای در تولید کارخانه به وجود آید، زیان ناشی از عدم تولید که شامل هزینههای جاری، حقوق و دستمزد کارکنان در طول دوره تعطیلی و سود از دست رفته میباشد را بیمه مینماید. زیان ناشی از عدم تولید به مراتب بیشتر از خسارتهای فیزیکی وارد به ماشین آلات میباشد.
علاوه بر هزینههای جاری و سود خالص، این بیمهنامه هزینههای اضافی که به علت وقفه در کار متوجه بیمهگذار میگردد را نیز پوشش میدهد که شامل:
مدت این بیمهنامه یکسال است، اما بنابه درخواست بیمهگذار امکان تمدید آن وجود دارد.
تمام دستگاهها و تجهیزاتی که ارزش قطعات الکتریکی و الکترونیکی آن از ارزش قطعات مکانیکی بیشتر باشد، که در رشتههای مختلف صنعت، پزشکی، تجارت و خدمات مختلف مورد استفاده میگردد، تحت پوشش این بیمه قرار میگیرند.
مدت بیمه تجهیزات الکترونیک
مدت این بیمهنامه یکسال است، اما بنابه درخواست بیمهگذار امکان تمدید آن وجود دارد.
جبران خسارتهایی که موجب از بین رفتن یا خسارت وارد به تجهیزات سردکننده شود و غرامت ناشی از آن تحت شرایط بیمه شکست ماشین آلات تحت پوشش این بیمهنامه میباشد، فساد محصول در اثر چنین حادثه ای نیز تحت پوشش خواهد بود. لازم به ذکر است که بیمه فساد کالا مکمل پوشش ارائه شده در بیمه (شکست) ماشین آلات میباشد و اخذ آن جز در ارتباط با بیمه ماشین آلات موردی ندارد.
خسارت وارد به کالاهای بیمهشده موجود در سردخانه به یکی از علل زیر:
مدت این بیمهنامه یکسال است، اما بنابه درخواست بیمهگذار امکان تمدید آن وجود دارد.
هدف این بیمهنامه حفظ و توسعه امنیت سازندگان و سرمایه گذاران بخش ساختمان، حفظ و حمایت حقوق مصرف کنندگان، ارتقاء کیفیت ساختمانها و رعایت اصول فنی و استاندارد ساختمان است.
این بیمهنامه هرگونه نقصی در سازههای اصلی و جانبی ساختمان ناشی از طراحی غلط، اجرای نادرست، مواد و مصالح معیوب را در طی مدت اعتبار بیمهنامه که به بیمهگر اعلام شود و در زمان صدور گواهی پایان کار به وسیله بیمهگذار و گواهی تأیید بازرس فنی، آشکار نشده باشد را تحت پوشش قرار میدهد.
سازههای اصلی ساختمان شامل تمام اجزاء سازه داخلی و خارجی باربر که برای پایداری یا استحکام بنا ضروری هستند شامل پیها، ستونها، کفها، تیرها، بادبندها، تمام دیوارها و سقفها میباشد.
سازههای جانبی ساختمان شامل کلیه اجزای غیر باربر ساختمان مانند دیوارهای غیر باربر، در و پنجرهها، گچ کاریها، کاشیکاریها، کف پوشها، نازک کاریها، فاضلابهای داخلی، تأسیسات الکتریکی و مکانیکی ثابت به استثنای مواردی که تحت عنوان سازههای اصلی ساختمان تعریف شدهاند.
این بیمهنامه خسارات مالی ناشی از عیوب پنهان ساختمان از جمله ویرانی کل ساختمان، هزینههای جلوگیری از تخریب یا توسعه خسارت، هزینههای پاکسازی محل و برداشت ضایعات و مواردی از این قبیل را پوشش میدهد.